Từ
lâu, con người đã tiêu thụ tất cả các loại chất gây nghiện để chữa
bệnh hoặc thoả mãn thú vui. Rượu, cô-ca-in, moóc-phin... tất cả các chất
gây nghiện này sẽ tác động đến não bộ và chi phối nhiều hành vi của
con người.


Ma tuý dù ở dạng nào khi đưa vào cơ thể con người có thể làm thay đổi một hay nhiều chức năng sinh lí.


Hoá học đã nghiên cứu làm rõ thành phần hoá học của những chất ma tuý
tự nhiên, ma tuý nhân tạo và tác dụng sinh lí của chúng. Từ đó sử dụng
chúng như là một loại thuốc chữa bệnh hoặc ngăn chặn tác hại của các
chất gây nghiện.


Ma tuý gồm những chất bị cấm như thuốc phiện, cần sa, heroin, cocain,
một số thuốc được dùng theo chỉ dẫn của thầy thuốc như moocphin,
seduxen, những chất hiện nay chưa bị cấm sử dụng như thuốc lá, rượu…

Ma tuý có tác dụng ức chế, giảm đau, kích thích mạnh mẽ hoặc gây ảo giác.


Ma tuý được phân loại theo nguồn gốc tự nhiên hay nhân tạo hoặc theo
mức độ gây nghiện. Sau đây xin giới thiệu một số chất gây nghiện phổ
biến.

· Rượu:Tuỳ
thuộc nồng độ và cách sử dụng, rượu có thể tác dụng tốt hoặc làm suy
yếu nghiêm trọng sức khoẻ con người. Với nhiều người, uống một lượng nhỏ
rượu cũng dẫn đến phản ứng chậm chạp, xử trí kém linh hoạt, thần kinh
dễ bị kích động gây ra những trường hợp đáng tiếc như tai nạn, hành động
bạo ngược…Trong rượu thường chứa một chất độc hại là etanal CH₃-CHO, gây nôn nao khó chịu, nếu nồng độ cao có thể dẫn đến tử vong.

· Nicotin C₁₀H₁₄N₂)
có nhiều trong cây thuốc lá. Nó là chất lỏng sánh như dầu, không màu,
có mùi thuốc lá, tan được trong nước. Khi hút thuốc lá, nicotin thấm vào
máu và theo dòng máu đi vào phổi. Nicotin là một trong những chất độc
mạnh (từ 1 đến 2 giọt nicotin có thể giết chết một con chó), tính độc
của nó có thể sánh với axít xianhiđric HCN. Nicotin chỉ là một trong số
các chất hoá học độc hại có trong khói thuốc lá (trong khói thuốc lá có
chứa tới 1400 hợp chất hoá học khác nhau). Dung dịch nicotin trong nước
được dùng làm thuốc trừ sâu cho cây trồng. Những người nghiện thuốc lá
thường mắc bệnh ung thư phổi và những bệnh ung thư khác.

· Cafein C₈H₁₀N₄O₂)
có nhiều trong hạt cà phê, lá chè. Cafein là chất kết tinh không màu,
vị đắng, tan trong nước và rượu. Cafein dùng trong y học với lượng nhỏ
có tác dụng gây kích thích thần kinh. Nếu dùng cafein quá mức sẽ gây
bệnh mất ngủ và gây nghiện.

· Moocphin:
Có trong cây thuốc phiện, còn gọi là cây anh túc. Moocphin có tác dụng
làm giảm hoặc mất cảm giác đau đớn. Từ moocphin lại tinh chế được heroin
có tác dụng hơn moocphin nhiều lần, độc và rất dễ gây nghiện.

· Hassish:là
hoạt chất có trong cây cần sa còn gọi là bồ đà có tác dụng chống co
giật, chống nôn mửa nhưng có tác dụng kích thích mạnh và gây ảo giác.

· Thuốc an thần như là seduxen, meprobamat… có tác dụng chữa bênh, gây mất ngủ, dịu cơn đau nhưng có tác dụng gây nghiện.

· Amphetamin : Chất kích thích hệ thần kinh dễ gây nghiện, gây choáng, rối loạn thần kinh nếu dùng thường xuyên.


Nghiện ma tuý sẽ dẫn đến rối loạn tâm, sinh lí. Thí dụ như: rối loạn
tiêu hoá, rối loạn chức năng thần kinh, rối loạn tuần hoàn, hô hấp. Tiêm
chích ma tuý gây truỵ tim mạch dễ dẫn đến tử vong.
Do đó, để phòng chống ma
tuý, không được dùng một số thuốc chữa bệnh quá liều chỉ định của bác
sĩ, không sử dụng thuốc khi không biết tính năng tác dụng và luôn nói
không với ma tuý.